Tác dụng của hoa đậu biếc đối với gan là gì? Cơ chế bảo vệ gan của hoa đậu biếc

Tác dụng của hoa đậu biếc đối với gan là chủ đề ngày càng được quan tâm trong cộng đồng người yêu các loại thảo dược, trà hoa và thực phẩm chức năng. 

Loài hoa nhỏ xinh này không chỉ nổi bật với sắc xanh đặc trưng mà còn chứa nhiều hoạt chất quý, có khả năng hỗ trợ chức năng gan. Bài viết sẽ đi sâu vào phân tích tác dụng của hoa đậu biếc đối với gan và bằng chứng khoa học xoay quanh vấn đề này.

1. Thành phần hóa học có lợi cho gan

1.1. Anthocyanin - chất chống oxy hóa mạnh

Hoa đậu biếc chứa anthocyanin, chủ yếu là ternatins, delphinidin‑3,5‑glucoside,… những chất chống oxy hóa rất mạnh, có tác dụng giảm viêm và chống stress oxy hóa. Việc giảm stress oxy hóa là cơ sở quan trọng giúp bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương do các gốc tự do.

Hoa đậu biếc chứa anthocyanin, chủ yếu là ternatins, delphinidin‑3,5‑glucoside,… những chất chống oxy hóa rất mạnh

1.2. Flavonoid, triterpenoid và chất phụ trợ

Ngoài anthocyanin, hoa đậu biếc còn chứa flavonoid như kaempferol, quercetin, myricetin glycoside; cùng các triterpenoid pentacyclic, phytosterol, steroids và cyclotide, các chất này góp phần kháng viêm, tăng sức đề kháng và hỗ trợ chức năng gan.

2. Cơ chế bảo vệ gan của hoa đậu biếc

2.1. Giảm stress oxy hóa, bảo vệ tế bào gan

Gan hoạt động liên tục để lọc và loại bỏ độc tố, trong quá trình đó sản sinh nhiều gốc tự do. Anthocyanin và flavonoid từ hoa đậu biếc giúp hấp thu và trung hòa ROS, giảm tổn thương tế bào gan. Một nghiên cứu in vivo ở chuột hoặc người thừa cân, tiểu đường cho thấy uống chiết xuất hoa đậu biếc giúp tăng enzyme glutathione peroxidase và giảm peroxy hóa lipid, bảo vệ gan hiệu quả.

Anthocyanin và flavonoid từ hoa đậu biếc giúp hấp thu và trung hòa ROS, giảm tổn thương tế bào gan

2.2. Hỗ trợ chức năng thải độc, giảm viêm gan

Trong mô hình chuột viêm gan hoặc tiểu đường, chiết xuất C. ternatea giúp giảm nồng độ TNF‑α, LPS - hai chỉ số viêm mạn - đồng thời cải thiện cân bằng tế bào miễn dịch (Treg/Th17) ở gan và mô mỡ. Các phản ứng viêm giảm nhẹ giúp gan giảm tải liên tục và tái thiết lập chức năng thải độc.

2.3. Ngăn ngừa gan nhiễm mỡ và rối loạn lipid máu

Anthocyanin cùng EGCG trong trà hoa đậu biếc thúc đẩy quá trình oxy hóa lipid, ức chế tích tụ mỡ trong gan, giảm triglyceride, LDL-cholesterol và cân bằng HDL-cholesterol. Một số nghiên cứu đã báo cáo: Chiết xuất nước từ cánh hoa giúp giảm cholesterol toàn phần, tăng HDL, tương đương hiệu quả của atorvastatin hoặc gemfibrozil.

3. Cách sử dụng hoa đậu biếc an toàn và hiệu quả

3.1. Trà pha hãm thông thường

Hoa đậu biếc có thể được sử dụng dưới dạng trà hoặc chiết xuất. Để pha trà, bạn dùng 5-10 bông hoa khô (khoảng 1-2 gram), hãm trong 250-300 ml nước nóng khoảng 75-90°C trong 5-10 phút. Thêm một chút chanh vào trà giúp làm nổi bật màu tím và tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng như anthocyanin. Nên uống 1-2 tách trà mỗi ngày, tốt nhất là sau bữa ăn để hỗ trợ chuyển hóa và giảm hấp thu chất béo. Tuy nhiên, bạn không nên pha trà quá đậm hoặc uống quá nhiều trong ngày vì có thể làm hạ huyết áp hoặc giảm đường huyết. 

Nên uống 1-2 tách trà mỗi ngày, tốt nhất là sau bữa ăn để hỗ trợ chuyển hóa và giảm hấp thu chất béo.

3.2. Chiết xuất dạng viên, bột

Ngoài trà, hoa đậu biếc cũng có thể được sử dụng qua các sản phẩm chiết xuất như bột, viên nang hoặc serum. Liều lượng thông thường là từ 200-400 mg mỗi ngày, tùy vào độ cô đặc của sản phẩm. Khi sử dụng, hãy chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và nếu đang dùng thuốc hoặc có bệnh nền, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

4. Lưu ý và cảnh báo khi sử dụng hoa đậu biếc

5. Góc nhìn y học cổ truyền

Trong Đông y, hoa đậu biếc được xem là có tính mát, vị chua nhẹ, giúp lợi tiểu, giải nhiệt, thanh huyết, tiêu sưng phù. Cách dùng truyền thống bao gồm ủ nước uống, làm thuốc ngâm, hoặc nấu canh giải nhiệt, chữa mụn nhọt, viêm họng. Tuy hơi khác về tư tưởng phương pháp, nhưng bản chất của y học cổ truyền - sử dụng cây thuốc thực vật hỗ trợ giải độc - không trái ngược nhiều với các kết quả khoa học hiện đại.

Cách dùng truyền thống bao gồm ủ nước uống, làm thuốc ngâm, hoặc nấu canh giải nhiệt, chữa mụn nhọt, viêm họng.

6. Tóm tắt tác dụng của hoa đậu biếc đối với gan

Tạm kết