Cách làm bánh chưng hoa đậu biếc đòi hỏi sự tỉ mỉ trong từng công đoạn, từ khâu tạo màu, chuẩn bị nguyên liệu đến gói và luộc bánh. Mỗi bước đều ảnh hưởng đến chất lượng thành phẩm cuối cùng. Để bánh giữ được màu xanh tím đặc trưng, thơm dẻo và không bị sượng, bạn cần ngâm gạo đúng cách, ướp thịt vừa vị và gói bánh khéo léo. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước giúp bạn thực hiện món bánh vừa đẹp mắt vừa đậm đà hương vị truyền thống cho mâm cỗ Tết thêm phần độc đáo.
Chuẩn bị khoảng 35g hoa đậu biếc khô, hãm với 300ml nước sôi trong 10-15 phút cho ra màu xanh tím đậm. Sau khi nước nguội bớt, lọc bỏ xác hoa, chỉ giữ phần nước cốt để ngâm gạo. Đây là bí quyết giúp gạo nếp có màu đẹp hoàn toàn từ tự nhiên. Lưu ý nước hoa đậu biếc nên đậm màu và để nguội trước khi ngâm gạo để không làm hỏng kết cấu hạt gạo khi ngâm lâu.
Hãm nước hoa đậu biếc
Vo sạch 1kg gạo nếp, rồi ngâm trong nước hoa đậu biếc đã hãm. Thời gian ngâm khoảng 8-10 tiếng, thường là để qua đêm giúp gạo thấm đều màu. Đậu xanh cũng cần ngâm riêng trong nước thường từ 6-8 tiếng, đãi sạch vỏ nếu dùng loại nguyên vỏ, rồi để ráo. Ngâm kỹ gạo và đậu sẽ giúp bánh chín mềm, không bị sượng, giữ được độ dẻo và màu sắc đẹp mắt sau khi luộc.
Ngâm gạo và đậu xanh
Thịt ba rọi chọn phần có mỡ và nạc xen kẽ, rửa sạch rồi cắt miếng dày 1-1.5cm, dài khoảng 5-6cm. Ướp thịt với muối, hạt nêm, tiêu xay, nước mắm và ít bột ngọt, trộn đều. Ướp ít nhất 1-2 tiếng để thịt ngấm đều, nếu có thời gian, nên để qua đêm trong tủ lạnh. Gia vị đậm đà sẽ giúp nhân bánh thơm ngon, cân bằng với lớp nếp và đậu xanh béo bùi bên ngoài.
Ướp thịt ba rọi
Sau khi để ráo nước, bạn cho khoảng ½ thìa cà phê muối vào gạo nếp và ½ thìa cà phê muối vào đậu xanh, trộn đều từng phần. Việc này giúp tăng vị đậm đà cho bánh, tránh tình trạng bánh bị nhạt. Ngoài ra, trộn đều gia vị trước khi gói còn giúp các nguyên liệu hòa quyện hương vị, tạo nên chiếc bánh chưng thơm ngon, vừa miệng, không cần chấm thêm muối khi ăn.
Trộn gia vị vào gạo và đậu
Gói bánh chưng là khâu đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận để bánh có hình dáng đẹp và không bị bung khi luộc. Chuẩn bị đầy đủ lá dong, khuôn bánh và lạt buộc sẽ giúp quá trình gói bánh diễn ra thuận lợi hơn. Bạn có thể dùng khuôn để bánh vuông vức, đặc biệt phù hợp với người mới học gói. Gói đúng kỹ thuật giúp bánh giữ được lớp nhân cân đối, lớp vỏ nếp mịn đều và dễ chín hơn khi nấu.
Lá dong rửa sạch từng chiếc bằng nước muối loãng để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất. Sau đó, lau khô hoặc để ráo. Cắt bớt phần cuống già để dễ gấp gọn khi gói. Mỗi chiếc bánh thường dùng 4 lá: 2 lớp dưới, 2 lớp trên. Nếu muốn bánh đẹp, bạn nên chọn lá không rách, bản to đều và xanh tươi. Lá chuẩn bị kỹ sẽ giúp bánh không bị rách hoặc rò nhân khi luộc.
Dùng khuôn bánh để gói dễ hơn. Trải lá dong vào khuôn sao cho mặt phải lá hướng ra ngoài để bánh đẹp. Lần lượt cho một lớp gạo nếp hoa đậu biếc xuống đáy, tiếp theo là lớp đậu xanh, hai miếng thịt ba rọi đặt ngang, thêm lớp đậu và cuối cùng phủ lớp gạo lên trên cùng. Cách xếp đều và đúng thứ tự sẽ giúp nhân nằm giữa, khi cắt bánh có hình ảnh đẹp mắt và hương vị hòa quyện.
Cách xếp nguyên liệu
Gấp các mép lá gọn gàng theo khuôn, dùng tay ép nhẹ các cạnh để bánh chắc. Sau đó dùng lạt buộc 4-6 vòng quanh bánh. Không buộc quá chặt để tránh làm rách lá khi nở, nhưng cũng không lỏng để giữ nguyên hình dáng. Dùng lạt mềm sẽ dễ thao tác và ít làm rách lá. Nếu gói nhiều bánh, bạn nên gói xong từng lượt rồi buộc để giữ nhịp độ công việc và tiết kiệm thời gian.
Xếp bánh ngay ngắn trong nồi lớn, đổ nước ngập bánh khoảng 5-10cm. Luộc bằng lửa lớn đến khi sôi, sau đó hạ nhỏ lửa và duy trì nhiệt độ luộc đều tay trong suốt 6-8 tiếng tùy kích cỡ bánh. Nên canh nước thường xuyên, bổ sung nước sôi kịp thời để không bị cạn nước. Luộc đúng thời gian giúp bánh chín đều từ trong ra ngoài, nhân mềm, gạo dẻo và giữ màu hoa đậu biếc đẹp mắt.
Luộc bánh đúng cách
Trước khi xếp bánh vào nồi, bạn nên lót đáy bằng cuống lá dong hoặc vỉ tre để tránh cháy. Sau khi bánh chín, vớt ra để ráo, sau đó ép bánh bằng cách xếp bánh dưới vật nặng khoảng 4-6 tiếng. Cách này giúp bánh thoát nước nhanh, giữ được hình vuông, không bị bể khi cắt. Ngoài ra, ép bánh còn giúp kết cấu chắc hơn, khi ăn sẽ cảm nhận rõ từng lớp nếp, đậu, thịt hòa quyện hoàn hảo.
Bánh chưng hoa đậu biếc sau khi luộc chín sẽ có màu xanh tím nhẹ nhàng, đều màu từ lớp nếp. Khi cắt ra, phần nhân vàng ươm kết hợp với thịt ba rọi thơm béo, từng lớp nếp dẻo mịn không bị nhão hay khô. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được vị mặn nhẹ đậm đà, bùi bùi của đậu xanh, béo ngậy của thịt và chút thanh nhẹ từ nếp hoa đậu biếc. Bạn có thể ăn kèm với dưa hành, củ kiệu, chấm thêm nước mắm hoặc tương ớt tùy khẩu vị.
Bánh chưng hoa đậu biếc sau khi luộc chín sẽ có màu xanh tím nhẹ nhàng, đều màu từ lớp nếp.
Không chỉ là món ngon ngày Tết, bánh chưng hoa đậu biếc còn mang nhiều lợi ích sức khỏe. Màu xanh tím từ hoa đậu biếc chứa anthocyanin - chất chống oxy hóa có lợi cho tim mạch, hỗ trợ tuần hoàn máu và làm chậm quá trình lão hóa. Việc sử dụng màu tự nhiên thay cho phẩm màu giúp đảm bảo an toàn cho cả gia đình, đặc biệt là trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Hơn nữa, món bánh này còn thể hiện sự khéo léo, sáng tạo trong cách chế biến, góp phần làm phong phú thêm mâm cỗ Tết truyền thống.
Cách làm bánh chưng hoa đậu biếc là lựa chọn tuyệt vời để đổi mới hương vị và hình ảnh món bánh truyền thống ngày Tết. Không chỉ giữ lại tinh thần cổ truyền, món bánh còn mang đến màu sắc mới lạ, tốt cho sức khỏe và giàu giá trị dinh dưỡng. Cách làm bánh chưng hoa đậu biếc không quá khó nếu bạn chuẩn bị kỹ nguyên liệu và kiên trì trong từng bước gói, luộc. Hãy cùng vào bếp, trổ tài khéo tay và làm nên những chiếc bánh chưng đẹp mắt, ngon miệng để đón Tết thêm rộn ràng, ấm áp.